Relatietherapie

Wij zijn zelf al 20 jaar met elkaar op reis. Tijdens deze reis hebben flinke pieken en dalen gekend. Soms voelde het of we samensmolten en soms hebben we langs de afgrond van onze relatie gelopen. Hierin hebben we allebei altijd de bereidheid gehad om naar binnen te kijken, ook als we zeker wisten dat het eigenlijk aan de ander lag 😉 Die bereidheid maakte het mogelijk om de verbinding weer te vinden en te voelen. En elke keer als we de verbinding weer hervonden, voelde we de rijkdom van onze relatie. Over die 20 jaar hebben we geleerd dat elkaars geliefden en levensgenoten zijn niet gaat over voorkomen dat er pijn in de relatie is. Sterker nog we hebben geleerd om onze pijn in te brengen, waardoor de relatie verder kon groeien. Naarmate we hier meer en meer ervaring in kregen, nam het vertrouwen in onszelf, elkaar en de relatie toe. We hebben nog steeds wel eens gedoe en conflicten en dat kan ons als persoon flink pijn doen, maar het vertrouwen in de relatie blijft onaangeraakt. Als golven aan de oppervlakte van de oceaan, terwijl onze verbinding voelt als de oceaan zelf. Stevig, stil, diep en onaangeraakt door de golven aan de oppervlakte.

Relateren moet we allemaal leren
Over de jaren hebben we veel relaties om ons heen zien ontstaan en weer zien ophouden. Vaak gaven mensen aan dat het niet meer stroomde. De sex stroomde niet meer, de communicatie liep stroef of de belangen liepen uiteen. Wat ons daarbij opviel was dat de bereidheid om naar zichzelf te kijken vaak beperkt was en dat de oplossing gezocht werd in het vinden van een ander persoon. Hun partner was te verschillend van zichzelf en dat was de oorzaak van de problemen. Ze kozen daarbij de route voor verwijdering en niet voor de route van verbinding. Beiden verlangden ze naar verbinding, maar hun systeem wist nog niet beter dan de route van verwijdering te volgen. Ergens naar verlangen betekent niet dat je het al kan leven. Net als alles in het leven is ‘relateren’ iets wat we moeten leren.

Uiteraard heeft dit veel te maken met hoe we zijn opgegroeid. We gaan onze eerste relaties aan met onze ouders en leggen daarmee de blauwdruk voor ons vermogen tot relateren.  We kunnen onszelf bevrijden van niet dienende patronen en overtuigingen, waardoor ons vermogen om diepe en betekenisvolle relaties aan te gaan toeneemt. Door te leren hoe je kan verblijven bij lastige periodes in de relatie, ontstaan er nieuwe paden in je eigen gedrag en keuzes, maar ook nieuwe mogelijkheden binnen de relatie. Deze nieuwe paden en mogelijkheden zijn goud waard, want anders blijven we hangen in: als je doet wat je deed, krijg je wat je kreeg.  

De schoonheid van relaties
Wij ervaren een rijkdom en schoonheid in onze relatie en zien dat ook in andere relaties om ons heen. Een relatie geeft je de mogelijkheid om zo dicht bij iemand te komen, dat je hem of haar in al zijn/haar kwetsbaarheid mag ervaren. Wanneer jouw diepste kwetsbaarheid een liefdevolle bedding van je partner ontmoet, ontstaat de mogelijkheid om te ervaren dat jij er volledig mag zijn. Deze ervaring is in zichzelf pure schoonheid en leidt tot heling voor beide partners. Vanuit deze ervaring in onze eigen relatie, voelde we allebei een verlangen om dit proces bij andere stellen te begeleiden. Dit verlangen hebben we een aantal jaren bij ons gedragen, voordat we onszelf voldoende geschikt vonden om anderen hierin te mogen begeleiden, terwijl onze relatie ook niet perfect is. Sterker nog, we geloven dat onze niet perfecte relatie juist een belangrijke kracht is in onze begeleiding. Het gaat in onze ogen ook niet om de perfecte relatie, maar om de groei en heling die mogelijk is wanneer een koppel de bereidheid voelt om in hun eigen relatiedynamiek te duiken. Wij kennen deze reis uit eigen ervaring en zijn graag jullie gids en raadgever. Of het nu stormt of stil is gevallen, wij bieden graag de bedding, zodat jullie als persoon en als koppel tevoorschijn mogen komen.

Drie entiteiten in de relatietherapie
Wij onderscheiden drie entiteiten in onze relatietherapie. Jij, je partner en jullie relatie. Allereerst zijn jullie allebei je eigen persoon, met je eigen verhalen, geschiedenis, vermogens en onvermogens. Veel wat zich afspeelt in de relatie kent zijn oorsprong in het systeem van één van beide partners. Wij onderscheiden echter ook de relatie als een aparte entiteit. Niet als een derde organisme met een eigen bewustzijn, maar wel als een bubbel van gedeelde ervaringen, belangen en dynamiek. De relatie bestaat uit een deel van ieder van de partners, maar is niet hetzelfde als één van de partners. Zo kan het dus bestaan dat partner ‘A’ iets nodig heeft, partner ‘B’ iets anders en ‘de relatie’ nog wat anders.

Zoals beide partners zich hebben te voeden om in leven te blijven, zo heeft ook de relatie voeding nodig van beide partners om levend te zijn. Dit onderscheid is ook van belang om te beseffen dat je soms moet kiezen in het belang van de relatie ten koste van je eigen belang. In een tijd waarin ons vooral geleerd is om onze belangen en verlangens ten alle tijden te bevredigen, is dit misschien een controversiële stelling. En toch is het leren over concessies van cruciaal belang voor een gezonde relatie. Dit betekent niet dat je jouw eigen belang of verlangen niet mag voelen of zou moeten opgeven. Het betekent wel dat je voor het belang van de relatie ervoor kan kiezen om het los te laten, aan te passen of uit te stellen. Wij gebruiken in onze relatie wel eens de ‘hiking metafoor’. Als je samen een huttentocht gaat maken, zal je ontdekken dat je allebei een andere fysiek hebt. De een neemt grotere stappen en kan het lang volhouden tijdens een klim. De ander wandelt sneller, is comfortabeler tijdens een afdaling en heeft meer behoefte aan pauzes. Deze verschillen zorgen voor een ander ritme en snelheid. Als je precies jouw tempo en flow wilt volgen, dan is er een goede kans dat je grote stukken van de tocht alleen loopt. Als je grootste verlangen is om de tocht samen te wandelen, dan zal je jouw tempo en ritme regelmatig moeten aanpassen aan de ander. Dit soort keuzes heb je ook regelmatig te maken in de relatie. Wanneer kies je ervoor om een stuk alleen te lopen en jouw flow te volgen en wanneer vind je het belangrijker om samen te lopen? Als je alleen maar kiest voor het volgen van je eigen flow, dan zal je niet veel samen wandelen in de relatie.

Het verschil: van opwinding naar conflict
Verder geloven wij op basis van onze eigen ervaring in het volgende: “Hoe sterker de verbinding is, des te groter het verschil dat er kan bestaan”. Verschillen tussen partners zijn vaak een oorzaak van conflict. Terwijl verschillen in partners de relatie juist ook zo verrijken en interessant maken. In het begin van de relatie leiden de verschillen nog te verwondering en opwinding. Deze nieuwe persoon in je leven, die zo verschillend van jou lijkt te zijn, is een aantrekkelijk mysterie wat je wilt ontdekken en ervaren. Naarmate de relatie zich evolueert en je elkaars leven meer en meer met elkaar gaat delen, begint het verschil van de ander impact te hebben hoe jij je leven kan leven. Zijn voorkeur om lang en veel te feesten, was eerst een openbaring en inspiratie voor jou. Nu je het leven met hem deelt, blijkt zijn feestgedrag je uit te putten en begint het te interfereren met je ambities op je werk. Één van de ontelbare voorbeelden, waarbij het verschil van de partner op den duur kan leiden tot ruzie en conflict. We zetten dan vaak onze strijders in om ons zienswijze, gedrag en belang te verdedigen. Helaas leidt dit bijna altijd tot verwijdering, waarbij beide partners zich niet gezien voelen en niet krijgen wat ze verlangen. We leren koppels om bij verschillen en dreigend conflict juist de verbinding op te zoeken. Allereerst de verbinding met jezelf en dan met de ander.

Leer je kwetsbaarheid in te brengen in plaats van je gelijk
In onze sessies is het verder van belang dat beide partners bereidheid tonen om naar zichzelf te kijken. Vaak worden we zo opgeslokt door de dynamiek die tussen elkaar speelt, dat alle aandacht gaat naar de ‘actie-reactie reflex’. We zien bijvoorbeeld dat iemand luistert naar zijn of haar partner, om vooral de juiste munitie te verzamelen om weer terug te vuren. Beide partners verkeren dan in een staat van verdediging en door die muur kan de boodschap niet aankomen. Ook is er dan geen ruimte voor kwetsbaarheid, waardoor de gevoelens die er toe doen niet herkend of geuit worden. Om uit deze dynamiek te stappen nodigen we beide partners op verschillende momenten tijdens onze sessies uit om de aandacht naar zichzelf te keren. Wat wordt er in jou geraakt als de ander ‘dit’ zegt of ‘dat’ doet?

Nieuwsgierig, compassievol, scherp en toegewijd 
Allereerst zijn wij tijdens onze sessies volledig toegewijd aan de doelen en vraagstukken die jullie als stel inbrengen. Dat betekent dat wij niet een vooropgezet plan hebben om ergens op uit te komen. Wij gaan jullie proces dus ook niet een kant op manipuleren. Dit houdt de sessies fris en maakt dat jullie als koppel volledig eigenaarschap nemen voor je eigen proces.
Wij zijn van nature ontzettend nieuwsgierig en willen graag tot de essentie van iets komen. Onze nieuwsgierigheid maakt dat we luisteren om je te begrijpen. We vragen door waar anderen stoppen bij het eerste antwoord. We luisteren naar beide partners en zijn daarin niet partijdig. We geloven ook niet dat het kiezen van een kant de relatie werkelijk verder helpt. Wij hebben oprechte compassie voor jou als mens, ook voor je schaamtevolle, boze, angstige en verdrietige delen. Wij voelen deze compassie omdat wij ook mens zijn en weten hoe lastig het soms kan zijn om verbinding te maken met alles wat in je leeft. Helemaal als de belevingswereld en gevoelswereld van je partner daar nog bij komt. Dat kan overspoelend, verwarrend en soms gewoon teveel zijn. Soms kom je tot het punt dat je het wel wilt uitschreeuwen of het liefste de handdoek in de ring wilt gooien. Dit soort gevoelens spelen vaak ondergronds en brengen we niet makkelijk in bij onze partner. Onze sessie zijn een veilige bedding waar ook deze gevoelens naar buiten mogen komen, want ze zijn belangrijk en kunnen een relatie geleidelijk uithollen als ze niet de ruimte krijgen. Als het nodig is zijn we ook scherp. Niet naar jou als persoon, maar wel naar de verhalen die we onszelf soms vertellen en die ons weghouden bij werkelijke heling. We kunnen onszelf, onze partner en onze relatie daarmee behoorlijk voor de gek houden. En daar geloven wij niet in.

Praktisch werkwijze
In de eerste sessie maken we kennis met elkaar en verkennen we de vraagstukken en verwachtingen die jullie hebben. We zullen wat meer uitleggen over hoe wij te werk gaan en we bespreken met elkaar de condities die nodig zijn voor een veilige en open bedding. Dat gaat over wat jullie daarin van elkaar nodig hebben, maar ook wat jullie van ons nodig hebben om zelf tevoorschijn te kunnen komen. In de eerste sessie hebben we vaak ook de ruimte om al wat dieper in te gaan op een aantal voorbeelden over waar jullie tegenaan lopen in jullie relatie. 

Indien jullie na de eerste sessie het traject willen vervolgen, plannen we met een terugkerende frequentie een aantal afspraken in. Vaak zitten er 3-4 weken tussen de sessies, maar afhankelijk van waar jullie staan in het proces kunnen we gezamenlijk besluiten dit aan te passen. In de vervolgsessies stemmen wij steeds af op de relatiethema’s die op dat moment actueel zijn. Vaak is er een situatie voorgevallen die we dan benutten om verder in te zoomen op jullie relatiedynamiek en de uitdagingen die jullie daarin ervaren. Wij houden wel steeds verbinding met de initiële doelstellingen die jullie bij aanvang van het traject hebben aangeven en zullen daar op passende momenten op terugkomen. Onze ervaring is wel dat dezelfde angels naar boven komen in verschillende situaties. Dus uiteindelijk brengt alles wat zich voorvalt tussen en tijdens de sessies ons naar de kern van de relatieproblematiek.

Tussen de sessies laten we jullie soms huiswerkopdrachten uitvoeren. Soms om meer inzicht te krijgen in bepaalde aspecten van je persoon of jullie relatie. Soms om te oefenen in bepaald gedrag of met bepaalde communicatievormen. En soms ook om te oefenen in vormen van intimiteit en sexualiteit. Dit is afhankelijk van waar jullie staan in je relatie en in het therapieproces.

Het is ook mogelijk dat we tussen de relatiesessies door een individuele sessie plannen. Het kan namelijk zijn dat één van jullie bepaalde persoonlijke thema’s wil uitpakken zonder dat de partner daarbij is. Dit kan soms erg behulpzaam zijn in het proces, omdat de partner die individuele begeleiding heeft ontvangen zich daarna meer kan openen naar zijn/haar partner. Of woorden en gevoelens heeft gevonden waar hij/zij geen toegang tot had in het bijzijn van de partner. Wij hebben wel de ervaring dat wanneer beide partners zich veilig en open genoeg voelen in de sessies als stel, dat het erg waardevol is om getuige te zijn van het persoonlijke en kwetsbare proces van je partner. Het gewoon aanwezig zijn en luisteren naar je partner die zijn/haar kwetsbaarheid inbrengt, verhoogt al de mate waarin je je verbonden met elkaar voelt. 

Tijdens het traject houden we met elkaar goed in de gaten of het nodig en behulpzaam is om de sessie te continueren of dat jullie het zelf verder kunnen. En het is ook geen ramp als je denkt het verder zelf te kunnen met elkaar en het blijkt dat jullie toch weer vastlopen. Neem dan gewoon opnieuw contact op en dan kijken we gezamenlijk weer wat er op dat moment nodig is.

Ervaring en achtergrond van onze begeleiding
Tijdens onze sessies werken we met verschillende therapievormen. De belangrijkste daarvan zijn; Internal Family System (IFS), Lichaamswerk, en Systemisch werk. Wij hebben beiden een intensieve opleiding in IFS gevolgd bij Viram Verberk en Marie le Mahieu, waarna wij onszelf hebben verdiept in het toepassen van IFS in relatiedynamieken. Vanuit de haptonomie en onze 20-jarige yogadocenten achtergrond, hebben we geleerd met het lichaam te werken en mensen te begeleiden met geleide meditaties. Verwant aan het pad van yoga, hebben we onszelf ook ontwikkeld in tantra. Tantra gaat in de kern over het heilige huwelijk in jezelf, waarbij je accepterend in het leven en je relaties leert staan. Daarnaast biedt tantra vele oefeningen en inzichten over het laten opbloeien van de opwinding, intimiteit en sexualiteit in relaties. De oefeningen en werkvormen uit deze stromingen zijn erg effectief om mensen tijdens de sessies te helpen om in hun gevoel en het lichaam te komen, wanneer ze dat zelf moeilijk lukt. Ook gebruiken we de yoga en tantra oefeningen soms als huiswerkopdrachten voor de stellen waar we mee werken.

Chris heeft verder een 3-jarige opleiding gevolgd bij Phoenix opleidingen, waarbij hij heeft geleerd om mensen te begeleiden in opstellingen, Transactionele Analyse (TA) en Neuro Linguïstisch Programmeren (NLP). De concepten uit de TA zijn erg behulpzaam bij het inzichtelijk maken hoe ouder-kind dynamieken uit het gezin doorspelen in de relatiedynamiek tussen de partners. Ook systemisch werken is daarbij een krachtig instrument, waarbij de verstrikkingen in de relatie fysiek worden uitgebeeld en doorvoeld. Tot slot hebben wij allebei al ruim 10 jaar ervaring in individuele begeleiding van mensen met de meest uiteenlopende vraagstukken in zowel de commerciële als de particuliere sector.

Internal Family Systems
We lichten hier de methodiek van IFS uit, omdat we daar in onze sessies veel mee werken. IFS ligt tegen systemisch werken aan, maar gebruikt niet fysieke opstelling van de elementen in het systeem. Een ander belangrijk verschil is dat IFS naast de verschillende delen in het systeem van de client ook uitgaat van een ‘Zelf’, onze essentie, dat toegang heeft tot een diepe wijsheid. In de relatie tussen het Zelf en de verschillende delen van een persoon kan heling plaatsvinden en ervaar je vaak rust en harmonie. De ‘delen’ uit het IFS jargon zijn subpersonages met hun eigen overtuigingen, ervaringen, herinneringen, kwaliteiten en doelen. De delen ontstaan naarmate je opgroeit als mens en zijn er om je te beschermen tegen gevoelens zoals pijn, verlies, eenzaamheid, wanhoop en nutteloosheid. Ondanks de goedbedoelde intenties van deze delen, dienen hun keuzes en gedrag niet altijd het gehele systeem van de persoon. Sterker naarmate de verbinding tussen een deel en het zelf steeds minder wordt kan dit leiden tot destructief gedrag. Deze delen in ons kunnen ook met elkaar in conflict komen en dit geeft veel spanning en onrust. 

Je kunt je voorstellen dat als het in harmonie en balans brengen van je persoonlijke delen al een uitdaging is, het in balans brengen van de op elkaar reagerende delen van beide partners een extra dimensie met zich meebrengt. Vaak zijn we dan erg goed in staat om de onafgestemde delen van de ander te zien en te benoemen, maar hebben we minder zicht op hoe onze eigen delen zelf onafgestemt  te werk gaan. Onze delen willen gezien en erkend worden door onze partner en gaan anders lopen muiten. En de manier waarop onze delen de erkenning van onze partners proberen te krijgen zijn vaak onbeholpen en aanvallend. Hierdoor reageren de delen van onze partner weer met hun eigen afweermechanismen en behoefte aan erkenning. Dit kan een eeuwige cyclus worden in de relatiedynamiek van partners. IFS helpt ons in de sessie die we geven om structuur en helderheid te brengen in deze hele dynamiek en vervolgens om de delen de erkenning te geven die ze zoeken. Daarbij is het van cruciaal belang dat beide partners leren voor hun eigen delen te zorgen en dit niet bij elkaar blijven zoeken. Wanneer de partners hierin beter geoefend raken zal de communicatie effectiever en ontspannener verlopen. De noodzaak tot verdedigen en het strijden voor erkenning neemt af en hierdoor kan de initimiteit en verbinding tussen de partners weer toenemen.